Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzaladığı 2023 Yatırım Programı’nda 3 bin 546’sı ana proje olmak üzere 10 bin 915 projeye toplam 454,2 milyar TL kaynak aktarıldı.
2023 Yılı Yatırım Programının Kabulüne ve Uygulanmasına İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Programda merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, KİT’ler, özelleştirme kapsamındakiler, döner sermaye ve sosyal güvenlik kuruluşlarının yatırım projeleri yer aldı. Programa sadece yerel yönetimlerin dış kredilerle finanse edilen projeleri dahil edilmiştir.
2023 Yılı Yatırım Programı, 11. Kalkınma Planı’ndaki ana politikalar, 2023-2025 Dönemi Orta Vadeli Program ve 2023 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda öngörülen hedefler doğrultusunda hazırlanmıştır.
Yatırım Programı’nda 11. Kalkınma Planı’nda yer alan öncelikli bölümlere yönelik kamu yatırımları ön plana çıktı.
Proje bazlı ödenek teklif ve tahsislerinde, devam eden projelerden en kısa sürede tamamlanabilecek projelere, ekonomik ve sosyal katkısı en yüksek olan ve olabilecek yatırımlara öncelik verilerek en kısa sürede tamamlanabilecek projelere öncelik verilmiştir. yeni projelerde seçici davranarak acil servis ihtiyacını karşılamaktadır.
Programa dahil projelere 454,2 milyar TL ödenek
2023 yılında kamu kurumları tarafından yürütülecek 3.546 ana proje olmak üzere 10 bin 915 projeye toplam 454,2 milyar TL kaynak aktarıldı.
2023 Yatırım Programı’nda kamu kurumlarının yürüteceği toplam proje tutarı ise yaklaşık 4,1 trilyon TL oldu. 2022 yılında 5 bin 86 projenin öngördüğü yatırımlar tamamlanırken, 2023 Yatırım Programı’na 3 bin 607 yeni proje dahil oldu. Bu projelerden 978’i çok yıllık, 2.629’u ise tek yıllık projelerdi.
Program kapsamındaki yatırımların yüzde 62,2’sinin Merkezi Yönetim Bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 36’sının KİT ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,8’inin ise döner sermayeli ve sermayeli kuruluşlar tarafından gerçekleştirilmesi planlanıyor. sosyal güvenlik kurumları.
Yatırımdan en yüksek pay ulaşım ve haberleşme ile madencilikte.
2023 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki yatırım indiriminden en yüksek payı yüzde 26,8 ile ulaşım ve haberleşme departmanındaki yatırımların aldığı görüldü. Madencilik yatırımlarının payı yüzde 17,4, eğitim yatırımlarının payı yüzde 13,5, elektrik yatırımlarının payı yüzde 9,8, tarım yatırımlarının payı yüzde 9,6 ve sağlık yatırımlarının payı yüzde 8,6 oldu.
İmalat, turizm, konut, içme suyu ve kanalizasyon, teknolojik araştırma ve çevre gibi diğer branşların toplam payı ise yüzde 14,3 olarak hesaplandı.
Merkezi Yönetim Bütçesi kapsamındaki kurumlardan 45,2 milyar lira ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 39,4 milyar lira ile Milli Eğitim Bakanlığı, 37,7 milyar lira ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve 37,7 milyar lira ile Karayolları yer aldı. milyar lira. Genel Müdürlüğü 32,7 milyar lira ile Sağlık Bakanlığı oldu.
KİT’lerde en fazla ödenek ayrılan kuruluşlar 76,6 milyar lira ile TPAO Genel Müdürlüğü, 28,3 milyar lira ile TCDD Genel Müdürlüğü, 17,1 milyar lira ile TEİAŞ Genel Müdürlüğü ve 14,3 milyar lira ile BOTAŞ Genel Müdürlüğü oldu. sıralanmış
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yatırımları arasında Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı, AKM-Gar-Kızılay, Başakşehir-Kayaşehir ve Halkalı-İstanbul Yeni Havalimanı metro hatları gibi projelerle şehir içi ulaşım ön plana çıktı. Ayrıca ulaşım yatırımları çerçevesinde Kayseri Havalimanı Terminal Binası ve Apron İmalatı ile Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası ve Ek Tesisler İmalatı projeleri için gerekli ödenek ayrılmıştır.
Karadeniz doğalgazı için ödenek tahsisi
2023 yılında enerji ve madencilik branşlarında ödeneklerde kayda değer bir artış sağlanırken, proje bazında önemli gelişmeler beklenmektedir.
Bu kapsamda, Karadeniz’de keşfedilen 710 milyar metreküp doğal gazın 2023 yılında ilk kez halkın hizmetine sunulmasını hedefleyen Sakarya Doğal Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde çalışmalar devam ediyor. proje. Türkiye’nin doğal gaz arz güvenliği açısından kritik bir değere sahip olan Kuzey Marmara ve Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama projelerinde yer alan çalışmalar için yaklaşık 5,2 milyar lira ödenek ayrıldı.
Tarımsal sulama ve orman yangınları için emek karşılığı
Tarım sektörüne 2023 yılında yüzde 134 artışla toplam 43,6 milyar lira ödenek ayrılırken, DSİ’nin 2023 yılında devam eden yatırımları için yüzde 105 artışla toplam 37,7 milyar lira ödenek öngörülmüştü.
Tarımsal sulama yatırımları için ayrılan 22,1 milyar lira ödenekle yaklaşık 191 bin hektar alanın sulanması planlanıyor.
Ayrıca taşkın koruma projelerine 6,5 milyar lira, iklim değişikliği ve nüfus artışı nedeniyle belediye teşkilatına sahip yerleşim yerlerinin artan içme suyu ihtiyacını karşılamak için 4,3 milyar lira ayrıldı.
Orman yangınlarıyla mücadele çalışmaları kapsamında Orman Genel Müdürlüğü’ne 2023 yılında 1,2 milyar lira hibe verildi. Bu kapsamda 20 adet küçük yangın tanker uçağı, 5 adet yangın söndürme uçağı ve 10 adet genel maksat helikopteri satın alınacaktır.
İklim değişikliğinin ormanlar üzerindeki etkisini en aza indirmek, olası yangın veya yanma alanlarında karbon yutağı alanları oluşturmak ve yangına dayanıklı ormanların tesis edilmesine yönelik çalışmalar yapmak amacıyla yaklaşık 6,4 milyar liralık İklime Dirençli Ormancılık Projesi hayata geçirilecek. uygulanacaktır.
Okul öncesi eğitime erişimin artırılması da hedefler arasında yer alıyor.
Eğitim alanındaki projelerin tamamlanması ve hayata geçirilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı’na 39,4 milyar lira kaynak aktarıldı. Bu kapsamda bireylerin kişiliklerinin ve yeteneklerinin geliştirilmesi, toplumun tüm kesimlerinin kaliteli eğitime eşit erişiminin sağlanması, 21. yüzyıl becerilerine sahip öğrenciler yetiştirilmesi, okul öncesi eğitime erişimin artırılması ve desteklenmesi planlanmaktadır. öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin mesleki gelişimi.
Güvenli eğitim ortamları oluşturmak, beşeri sermayeyi ekonominin ihtiyaçlarına uygun şekilde geliştirmek amacıyla başlatılan “10.000 Okul Ortaöğretimde Projesi”ne 4 milyar lira, Köy Yaşatma Merkezleri Projesi’ne 1 milyar lira kaynak aktarıldı. dezavantajlı okulları desteklemek ve eğitimin her kademesinde kaliteyi artırmaktır.
Sağlık yatırımlarına ayrılan ödenek ise 32,7 milyar lira.
Sağlık alanında fiziki altyapı, hizmet erişimi ve hizmet kalitesindeki ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve bölgesel farklılıkların azaltılması amacıyla Sağlık Bakanlığı’nın 2023 yılı yatırım bütçesine 32,7 milyar liralık ödenek planlanıyor.
Adalet hizmetleri kolundaki etkinliğin artırılması amacıyla 2023 yılı yatırım indirimi yüzde 178 artırılarak 11,7 milyar lira olarak belirlendi.
Yatırımcı ve girişimcilere daha fazla yatırım yeri yaratmak, üretim ve istihdamı artırmak amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen organize sanayi bölgesi projelerine yüzde 314 artış, yüzde 1,5 ödenekle 3,2 milyar lira ayrıldı. küçük sanayi sitesi projelerine yüzde 182 artışla milyar lira kaynak sağlandı. .
Ülkenin Ar-Ge ve yenilik kapasitesini artırmak amacıyla TÜBİTAK Ar-Ge vakıf programlarına ve enstitülerine 2023 yılında yüzde 121 artışla 7,2 milyar liralık ödenek yapıldı.
